کمیسیون مازاد در معاملات اجاره چگونه محاسبه می‌شود و آیا مجاز است؟

کمیسیون مازاد در معاملات اجاره یک موضوع حساس است و بستگی به شرایط و توافقات بین طرفین و مشاور دارد. حالا، برای اینکه راحت‌تر و دقیق‌تر متوجه بشی، دو بخش اصلی را برایت توضیح می‌دهم: مجاز بودن کمیسیون مازاد

و چگونگی محاسبه آن.

—

۱. آیا دریافت کمیسیون مازاد در معاملات اجاره مجاز است؟

کمیسیون اجاره به طور معمول طبق تعرفه‌های اتحادیه مشاوران املاک تعیین می‌شود. این تعرفه‌ها معمولاً به شرح زیر هستند:

برای اجاره‌نامه‌های کوتاه‌مدت (یک ساله یا کمتر):

کمیسیون معادل یک‌ماه اجاره‌بها از طرف مستأجر یا موجر (بستگی به توافق) است.

برای اجاره‌نامه‌های بلندمدت (مثلاً اجاره‌های چند ساله):

معمولاً کمیسیون به نسبت مبلغ کل اجاره‌ بها محاسبه می‌شود که به صورت درصدی از اجاره بهاء محاسبه می‌گردد (معمولاً ۵٪ تا ۱۰٪ از کل اجاره سالانه).

آیا کمیسیون مازاد مجاز است؟

بله، در شرایط خاص می‌تواند مازاد باشد، ولی فقط در صورتی که:

۱. طرفین معامله (موجر و مستأجر) بر سر مبلغ کمیسیون مازاد توافق کرده باشند.

۲. این توافق به‌طور شفاف و مکتوب در قرارداد درج شود.

کمیسیون مازاد باید معقول و منصفانه باشد و نباید بیشتر از مقدار معقول عرفی یا تعرفه‌های قانونی باشد.

اگر مشاور املاک بدون اطلاع یا رضایت طرفین مبلغ اضافه‌تری مطالبه کند، این اقدام غیرقانونی است و مشاور می‌تواند با پیگرد قانونی مواجه شود.

—

۲. چطور کمیسیون مازاد در معاملات اجاره محاسبه می‌شود؟

در صورتی که کمیسیون مازاد برای خدمات خاص یا توافقات ویژه دریافت شود، باید به‌طور دقیق محاسبه و در قرارداد ذکر گردد. این کمیسیون به‌طور معمول شامل موارد زیر است:

الف. کمیسیون استاندارد

اولین بخش کمیسیون باید طبق تعرفه رسمی اتحادیه مشاوران املاک محاسبه شود (که در بالا ذکر شد).

ب. کمیسیون مازاد (اضافی)

اگر توافقی بین مشاور و طرفین برای کمیسیون مازاد وجود داشته باشد (مثلاً برای خدمات اضافی)، باید به‌طور دقیق محاسبه شود. چند نمونه از مواردی که ممکن است شامل کمیسیون مازاد باشند:

خدمات ویژه مشاوره: اگر مشاور در یافتن ملک خاص یا انجام خدمات اضافی (مثل پیدا کردن مستأجر مناسب یا کمک در فرآیندهای قانونی) خدمات خاصی ارائه دهد، می‌تواند کمیسیون بیشتری دریافت کند. برای این نوع خدمات، معمولاً توافق می‌شود که مبلغ یا درصد مشخصی به کمیسیون اصلی اضافه شود.

اجاره‌های خاص: اگر ملک دارای ویژگی‌هایی باشد که نیاز به زمان بیشتری برای یافتن مستأجر یا تلاش بیشتری برای قرارداد داشته باشد، می‌تواند کمیسیون مازاد لحاظ شود.

محاسبه کمیسیون مازاد:

در صورتی که برای خدمات ویژه ۵٪ از مبلغ کل قرارداد اجاره‌ای توافق شده باشد، مشاور می‌تواند علاوه بر کمیسیون اصلی، ۵٪ از مبلغ کل اجاره را به‌عنوان کمیسیون مازاد دریافت کند.

مثال:

فرض کن اجاره ملک به مبلغ ۲۰ میلیون تومان در ماه است. طبق تعرفه اتحادیه، مشاور باید ۱ ماه اجاره را به‌عنوان کمیسیون دریافت کند (۲۰ میلیون تومان).

حالا فرض کن که مشاور برای خدمات اضافی (مثل پیدا کردن مستأجر خاص یا کمک در تنظیم قرارداد) با مستأجر یا موجر توافق کرده که ۲٪ کمیسیون اضافه دریافت کند.

کمیسیون اصلی: ۲۰ میلیون تومان

کمیسیون مازاد: ۲٪ از ۲۰ میلیون × ۱۲ ماه (مبلغ کل اجاره سالانه) = ۴۸۰ هزار تومان

پس مشاور در این حالت باید ۲۰ میلیون تومان (کمیسیون اصلی) + ۴۸۰ هزار تومان (کمیسیون مازاد) دریافت کند.

—

۳. شرایط قانونی و الزام‌ها برای کمیسیون مازاد

توافق مکتوب:
کمیسیون مازاد حتماً باید در قرارداد رسمی (اجاره‌نامه یا پیش‌قرارداد) ذکر شود و طرفین باید به آن رضایت داده و امضا کنند. اگر این توافق در قرارداد نیامده باشد، مشاور نمی‌تواند بدون موافقت طرفین، کمیسیون اضافه دریافت کند.

شفافیت در مبلغ:
باید مبلغ دقیق کمیسیون مازاد در فاکتور رسمی و قرارداد ذکر شود. مشاور نباید مبلغ کمیسیون مازاد را به‌طور غیرشفاف یا بدون اطلاع طرفین مطالبه کند.

رعایت تعرفه‌ها و عرف:
حتی در صورت توافق کمیسیون مازاد، مبلغ آن نباید بیش از حد معمول یا غیرمنصفانه باشد. اگر مبلغ به‌طور غیرمعقول بالا باشد، این می‌تواند تخلف قانونی یا صنفی محسوب شود.

—

جمع‌بندی:

بله، کمیسیون مازاد در معاملات اجاره ممکن است مجاز باشد، اما باید با توافق طرفین و به‌صورت شفاف در قرارداد ذکر شود.

محاسبه کمیسیون مازاد بستگی به نوع خدمات و توافقات اضافی دارد. به‌طور معمول، این کمیسیون به‌صورت درصدی از اجاره‌بهای سالانه یا مبلغ مشخصی از طرفین دریافت می‌شود.

در صورت نداشتن توافق مکتوب و رسمی یا درخواست کمیسیون مازاد غیرمجاز، مشاور با پیگرد قانونی روبه‌رو خواهد شد.