آیا مشاور می‌تواند از هر دو طرف معامله کمیسیون بگیرد؟

اصل موضوع:

بله، مشاور املاک یا واسطه می‌تواند از هر دو طرف معامله (خریدار و فروشنده یا موجر و مستأجر) کمیسیون جداگانه دریافت کند، اما با رعایت چند شرط مهم که در قوانین و عرف بازار لحاظ شده است:

۱. رضایت طرفین معامله:

مشاور باید به هر دو طرف (خریدار و فروشنده) از ابتدا اطلاع بدهد که بابت خدماتش از هرکدام کمیسیون جداگانه می‌گیرد. این رضایت بهتر است کتبی باشد (در قولنامه یا پیش‌قرارداد درج شود)، ولی اگر توافق شفاهی باشد و بعدها مورد اختلاف قرار نگیرد هم معتبر است.
اگر طرفین رضایت نداشته باشند و مشاور به هرکدام جداگانه کمیسیون مطالبه کند، این اقدام می‌تواند تخلف صنفی یا حتی در مواردی کلاهبرداری تلقی شود.

۲. میزان کمیسیون باید مطابق تعرفه باشد:

میزان کمیسیون دریافتی باید مطابق تعرفه رسمی اتحادیه صنف مشاوران املاک یا عرف بازار باشد. اگر مشاور بیش از تعرفه کمیسیون مطالبه کند، حتی با رضایت طرفین، باید مستند و قابل اثبات باشد؛ در غیر این صورت، تخلف است.

۳. شفافیت در قرارداد:

بهترین حالت این است که مبلغ و شرایط پرداخت کمیسیون در قرارداد کتبی (مثلاً در مبایعه‌نامه، اجاره‌نامه یا توافقنامه رسمی) درج شود. این موضوع از بروز اختلافات بعدی جلوگیری می‌کند.

۴. عدم سوءاستفاده از موقعیت:

مشاور باید رفتاری منصفانه بین دو طرف معامله داشته باشد. اگر از موقعیت خود سوءاستفاده کند و به یکی از طرفین ضرر بزند (مثلاً جانبداری کند تا کمیسیون بیشتری بگیرد)، می‌تواند تحت عنوان عدم رعایت انصاف یا خیانت در امانت مورد پیگرد قرار گیرد.

—

مثال ساده:
فرض کن مشاور املاک در یک قرارداد خرید خانه، طبق تعرفه مصوب باید ۰/۵٪ از قیمت ملک از فروشنده و ۰/۵٪ از خریدار به عنوان کمیسیون دریافت کند. اگر از هر دو طرف این درصد را با رضایت بگیرد و در قرارداد ثبت کند، کاملاً قانونی است.
اما اگر بدون اطلاع فروشنده، از خریدار ۱٪ و از فروشنده هم ۱٪ مطالبه کند و این موضوع در قرارداد شفاف نباشد، تخلف محسوب می‌شود و قابل پیگیری در اتحادیه و مراجع قضایی خواهد بود.

—

جمع‌بندی:
مشاور می‌تواند از هر دو طرف کمیسیون جداگانه بگیرد به شرط:

اطلاع و رضایت طرفین،

رعایت تعرفه‌های مصوب یا عرف،

درج شفاف در قرارداد،

رفتار منصفانه و بی‌طرفانه.